FANNY I ALEKSANDER (1982)
   (Fanny och Alexander)

Reżyseria: Ingmar Bergman
Scenariusz: Ingmar Bergman

Obsada:
Bertil Guve - Alexander Ekdahl
Pernilla Allwin - Fanny Ekdahl
Allan Edwall - Oscar Ekdahl
Börje Ahlstedt - Carl Ekdahl
Ewa Fröling - Emilie Ekdahl
Kristina Adolphson - Siri
Jan Malmsjö - Biskup Edvard Vergerus
Kristian Almgren - Putte
Harriet Andersson - Justina
Stina Ekblad - Ismael
Erland Josephson - Isak Jacobi
Anna Bergman - Hanna Schwartz
Mats Bergman - Aron

Czas: 197" /312" (wersja reżyserska)
Produkcja: Szwecja / Francja / RFN
Kolor

Po latach dramatycznych pytań, zmagań ze sobą, Bogiem i światem Bergman zaprezentował film afirmujący życie. Sam mówił: "Fanny i Aleksander" to deklaracja miłości do życia (...). W filmie są pewne przykre chwile, ale jeśli nie będzie mroku, nie będzie jaśniejszych stron". Ten film to "malowidło ścienne, ogromne, pokrywające całe ściany, zapełnione obrazkami, wśród których każdy może wybierać". Film opowiada historię zamożnej, trzypokolenowej rodziny. Jest rok 1907; czterdzieste trzecie wspólne święta Bożego Narodzenia rodziny Ekdahlów. Wzajemna radość, serdeczność, żarty; wspaniałość uczty wigilijnej rozgrywają się w symbolicznej kolorystyce czerwieni, w planie symbolicznym odwołującej się do radości, emocji, miłości i intensywności życia. Ale w świat Aleksandra i jego spokojnej, racjonalnej siostry wkrótce wkracza śmierć. Oskar Ekdahl, ojciec dzieci i jednocześnie dyrektor teatru słabnie podczas próby "Hamleta" i niedługo potem umiera. Chorobie i śmierci ojca towarzyszą obrazy nasycone bielą, tradycyjnie rozumiane jako symbole rozpaczy i śmierci. Aleksander to dziecko niezwykłe (nie mamy wątpliwości, że to przyszły artysta).Widzi więcej niż inni, fascynuje go Latarnia Magiczna, sam konstruuje niezwykłe światy i fantastyczne opowieści. Ojciec poprzez swoją śmierć staje się bliższy dzieciom, w myśl kulturowych przekonań, iż to one żyją swobodnie poruszając się swobodnie w obu rzeczywistościach. I choć tego nie chce, to Aleksander - jak wiele mitycznych dzieci - przeprowadza ojca w Inną przestrzeń. Odtąd często będzie się z nim kontaktował. Wraz z nowym małżeństwem matki rzeczywistość dzieci zmienia się radykalnie. Biskup Edward, surowy i ascetyczny, jest dla chłopca uosobieniem Zła. Zarzucając Aleksandrowi zdolność do tworzenia niezwykłych historii - dla biskupa jest to równoznaczne z grzechem kłamstwa - nieustannie dąży do pozbawienia go bogatego świata wyobraźni. Atmosferę zagrożenia potęgują motywy wody, wzburzonej i nieokiełznanej, symbolizującej śmierć i zniszczenie starych form. Ucieczka z domu ojczyma i pobyt w domu wuja Izaaka to symboliczna podróż po labiryncie, dotarcie do tajemnicy świata i odkrycie własnej mocy. Aleksander ma pomocnika, hermafrodycznego Ismaela, zamkniętego w centrum labiryntu niczym Minotaur. Ich wspólna magia, z przywołaniem niszczącej siły ognia powoduje tragedię domu biskupa i jego śmierć. Być może Ismael posiadający niezwykłą moc materializowania pragnień jest innym "ja" samego Aleksandra? Śmierć biskupa to triumf dobra nad złem. Ostatnie sceny to powrót do świata intensywnych kolorów, zapachów i barw (z przewagą czerwieni) rodziny Ekdahl'ów. Bergman pisał "Przywileje dzieciństwa: poruszać się bez przeszkód między magią i owsianką, między bezgranicznym strachem i galopującą radością".

Ernst Ingmar Bergman

Urodził się 14 lipca 1918 jako syn pastora. Karierę rozpoczynał jako manager teatru lalkowego. Jako dramaturg zadebiutował w 1941 sztuką 'Kaspers död', która została wystawiona tego samego roku. To otworzyło mu drogę do świata filmu - wkrótce dostał pracę w agencji Swedish Filmindustry. W 1944 roku Alf Sjöberg zrealizował film według jego scenariusza "Hets". Ostatnią sekwencję filmu Bergman reżyserował osobiście - to był jego debiut za kamerą. W latach 1963-66 prowadził Swedish Royal Dramatic Theater. W 1976 roku z powodu nieporozumień z Urzędem Skarbowym musiał niezwłocznie wyjechać za granicę, by wrócić do kraju dopiero w 1982 roku i nakręcić swój ostatni film "Fanny i Alexander". Bergman nie reżyseruje już filmów, ale wciąż pracuje dla telewizji i Swedish Royal Dramatic Theatre.

Filmografia:

Kris (1946); Det regnar pa var kärlek (1946); Skepp till Indialand (1947); Musik i mörker (1948); Hamnstad (1948); Fängelse (1949); Törst (1949); Till glädje (1950); Sant händer inte här (1950); Sommarlek (1951); Kvinnors väntan (1952); Sommaren med Monika (1953), Gycklarnas afton (1953); En Lektion i kärlek (1954); Kvinnodröm (1955); Sommarnattens leende (1955); Det Sjunde inseglet (1957); Herr Sleeman kommer (1957) (TV); Smultronstället (1957); Nära livet (1958); Venetianskan (1958) (TV); Rabies (1958) (TV); Ansiktet (1958); Oväder (1960) (TV); Jungfrukällan (1960); Djävulens öga (1960); Sasom i en spegel (1961); Ett Drömspel (1963) (TV); Nattvardsgästerna (1963); Tystnaden (1963); För att inte tala om alla dessa kvinnor (1964); Persona (1966); Stimulantia (1967); Vargtimmen (1968); Skammen (1968); Farödokument 1969 (1969) (TV); Riten (1969) (TV); En Passion (1969); Beröringen (1971); Viskningar och rop (1972); Scener ur ett äktenskap (1973); Trollflöjten (1975); Ansikte mot ansikte (1976); The Serpent's Egg (1977); Höstsonaten (1978); Farö-dokument 1979 (1979) (TV); Aus dem Leben der Marionetten (1980); Fanny och Alexander (1982); Hustruskolan (1983) (TV); Efter repetitionen (1984) (TV); Dokument Fanny och Alexander (1986); De Tva saliga (1986) (TV); Karins ansikte (1986); Markisinnan de Sade (1992) (TV); Sista skriket (1995) (TV); Larmar och gör sig till (1997) (TV)