ŚMIERĆ W WENECJI (1971)
   (Morte a Venezia)

Reżyseria: Luchino Visconti
Scenariusz: Nicola Badalucco i Luchino Visconti

występują:
Dirk Bogarde - Gustav von Aschenbach
Romolo Valli - dyrektor hotelu
Mark Burns - Alfred
Nora Ricci - guwernantka
Marisa Berenson - Pani von Aschenbach
Carole André - Esmeralda
Björn Andrésen - Tadzio
Silvana Mangano - matka Tadzia

czas: 135"
Produkcja: Włochy/Francja
barwny

Film jest adaptacją utworu Tomasza Manna. Bohater, Gustaw Aschenbach jest kompozytorem (w noweli pisarzem), którego utwory ujawniają wytworne samoopanowanie, znamienne piętno mistrzostwa. Wiedziony tajemniczą siłą porzuca uporządkowany i perfekcyjnie zbudowany świat, by wyruszyć w podróż. Wędrówka Aschenbacha ma znaczenie inicjacyjne, jest metafizyczną wyprawą w głąb sacrum, ku śmierci. Rola inicjacji jest zawsze ta sama - symbole wędrowania, próby inicjacyjne mają zbudować naszą wewnętrzną ontologię, dostarczyć wiedzy o świecie i sobie samym. Kompozytor przybywa do Wenecji, która jest miastem i nie jest jednocześnie, lądem stałym i morzem. To miejsce doskonałe dla rytuałów inicjacyjnych - medialne i niejednoznaczne. Każdy taki rytuał zakłada obecność opiekunów - mediatorów. Tadzio, boski chłopiec będzie towarzyszem ostatniej drogi Aschenbacha. Namiętność do miasta i mitycznego przewodnika, Psychopomposa wyznacza trudy ostatniej wędrówki. Tadzio skupia w sobie apollińską harmonię i dionizyjską zmysłowość. Prowokuje do dyskusji o pięknie. Wiedza, jaką uzyska bohater filmu podczas ostatniej wędrówki mówi, iż piękno nie musi być owocem naszej pracy, piękno może się rodzić spontanicznie, bez naszego udziału. Ma rację Alicja Helman, gdy mówi, że wokół antynomii piękna zorganizowany jest konflikt i noweli i filmu. Wiedza, którą uzyska w drodze inicjacyjnej Aschenbach to tragedia mistrza, który sądził inaczej. Aschenbach z pomocą boskiego dziecka podjął drogę ku pełni, a świat z respektem przyjął wiadomość o jego śmierci.

Luchino Visconti

Urodził się 2 XI 1906 roku w Mediolanie, zmarł 17 III 1976 w Rzymie. Jeden z twórców włoskiego neorealizmu Naprawdę nazywał się hrabia Don Luchino Visconti di Modrone. Urodzony arystokrata, starannie wyedukowany, lata przed II Wojną Światową spędził w Paryżu, gdzie stał się lewicowcem z przekonania. Bliskie kontakty z J. Renoirem zaowocowały decyzją rozpoczęcia pracy w filmie. Jako zdeklarowany antyfaszysta, w końcowej fazie rząd(w Mussoliniego Visconti musiał się ukrywać przed prześladowaniami. Walkę polityczną w kinie porzucił w roku 1954, zwracając się w stronę swoistej filmowej opery w "Zmysłach". Szczyt pietyzmu w odtwarzaniu na ekranie minionego świata arystokracji osiągnął w nagrodzonej Złotą Palmą w Cannes adaptacji "Lamparta" di Lampedusy. Tę tendencję (operowość i malarski pietyzm w odtwarzaniu szczegółów) utrzymał w swej twórczości aż do końca, nadając jej najbardziej wagnerowski wymiar w "Zmierzchu Bogów" (1969). Swoistym testamentem reżysera stał się film "Niewinne", którego premiery już nie doczekał.

Filmografia:

Ossessione (1942); Giorni di gloria (1945); La Terra trema (1948); Bellissima (1951); Appunti su un fatto di cronaca (1951); Siamo donne (1953); Senso (1954); Le Notti bianche (1957); Rocco e i suoi fratelli (1960); Boccaccio '70 (1962); Il Gattopardo (1963); Vaghe stelle dell'Orsa (1965); Le Streghe (1966); Lo Straniero (1967); La Caduta degli dei (1969); Morte a Venezia (1971); Ludwig (1972); Gruppo di famiglia in un interno (1974); L'Innocente (1976)